ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
1. Orzekanie o niezdolności do pracy dla celów rentowych.
Osoba niepełnosprawna, ubiegająca się o rentę z tytułu niezdolności do pracy powinna złożyć wniosek w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Do wniosku o przyznanie renty należy dołączyć:
• zaświadczenie o stanie zdrowia, wydane przez lekarza prowadzącego leczenie;
• ankietę (druk - wywiad zawodowy) wypełnioną przez zakład pracy;
• dokumenty potwierdzające przebyte okresy składkowe i nieskładkowe;
• zaświadczenie wystawione przez zakład pracy wg wzoru przedstawionego przez ZUS; dopuszcza się możliwość dokumentowania wysokości wynagrodzenia
legitymacją ubezpieczeniową, zawierającą odpowiednie wpisy, zaświadczeniami wystawionymi przez archiwum.
Na podstawie przedłożonych dokumentów oraz decyzji lekarza orzecznika ZUS, bądź komisji lekarskiej, ZUS będzie oceniał czy osoba zainteresowana spełnia warunki do otrzymania renty.
Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki:
• jest niezdolny do pracy;
• ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;
• niezdolność do pracy powstała w okresach ściśle określonych w ustawie, np.: w okresie ubezpieczenia, zatrudnienia, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, pobierania zasiłków z ubezpieczenia społecznego (chorobowego lub opiekuńczego) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
Za niezdolną do pracy uważa się osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.
Za częściowo niezdolną do pracy uważa się osobę, która utraciła – w znacznym stopniu – zdolność do pracy zgodnej z posiadanym przez nią poziomem kwalifikacji.
Niezdolność do pracy jest orzekana przez lekarza orzecznika ZUS. Nie oznacza to jednak niemożności podjęcia pracy. ZUS nie ma wpływu na ewentualne wykonywanie pracy przez ubezpieczonego, co do którego orzeczono niezdolność do pracy. Podjęcie pracy może mieć jednak wpływ na sytuację rencisty, przy weryfikacji przyznanego świadczenia lub przy rencie przyznawanej na czas określony.
Niezależnie od wysokości przychodu osiąganego przez osoby uprawnione do ich pobierania, zawieszeniu ani zmniejszeniu nie podlegają świadczenia:
• osób uprawnionych do renty inwalidy wojennego, z tytułu pobytu w obozie i w miejscach
odosobnienia i rent rodzinnych po śmierci tych inwalidów;
• osób uprawnionych do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową i renty
rodzinnej po żołnierzu, którego śmierć pozostaje w związku ze służbą wojskową;
• osób, które osiągały przychód z tytułu pracy niepodlegającej obowiązkowi ubezpieczeń
społecznych (np. umowa o dzieło), bowiem przychody z takiej pracy pozostają bez wpływu na wysokość należnych świadczeń;
• osób, które zgłosiły wniosek o zawieszenie świadczenia i przez cały okres podlegający
rozliczeniu, emerytura lub renta nie była im wypłacana, a więc skorzystały z możliwości
zawieszenia Świadczenia bez wskazywania przyczyny złożenia takiego wniosku;
• osób, które mają ustalone prawo do emerytury i przez cały rozliczany rok kalendarzowy
(lub część tego roku) kontynuowały zatrudnienie w ramach tego samego stosunku pracy i na rzecz tego samego pracodawcy, u którego pracowały przed przejściem na emeryturę, oraz nie zgłosiły wniosku o podjęcie wypłaty emerytury po wejściu w życie przepisów uchylających.
2. Renta socjalna.
Renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu
naruszenia sprawności organizmu, które powstało:
1. przed ukończeniem 18 roku życia;
2. w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25 roku życia;
3. w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
Osobie, która spełnia warunki, przysługuje:
• renta socjalna stała – jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała;
• renta socjalna okresowa – jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa.
Renta socjalna okresowa przysługuje przez okres wskazany w decyzji wydanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Postępowanie w sprawie przyznania renty socjalnej wszczyna się na podstawie wniosku osoby ubiegającej się o rentę socjalną lub jej przedstawiciela ustawowego. Wniosek należy złożyć w siedzibie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Postępowanie w sprawie przyznania renty socjalnej wszczyna się również na wniosek innej osoby albo kierownika ośrodka pomocy społecznej, działających na rzecz osoby niepełnosprawnej.
POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE
1. Orzekanie o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności dla celów pozarentowych.
Do orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności dla celów pozarentowych jest Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.
W Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności można ubiegać się o:
• orzeczenie o niepełnosprawności (dzieci do 16-go roku życia);
• orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (osoby powyżej 16-go roku życia),
• orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień osób posiadających orzeczenia o inwalidztwie
lub niezdolności do pracy;
• legitymację osoby niepełnosprawnej.
Druki niezbędne do ubiegania się o wydanie orzeczeń dostępne są w siedzibie Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.
Orzekanie o niepełnosprawności
Osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.
Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności wydaje orzeczenia o niepełnosprawności dla osób przed ukończeniem 16 roku życia na wniosek przedstawiciela ustawowego dziecka lub jego opiekuna prawnego, albo za ich zgodą na wniosek ośrodka pomocy społecznej.
Do wniosku o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności dołącza się takie same dokumenty co w przypadku orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.
Orzekanie o stopniu niepełnosprawności
Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności wydaje orzeczenia o stopniu niepełnosprawności dla osób po ukończeniu 16 roku życia na wniosek osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego, albo za ich zgodą na wniosek ośrodka pomocy społecznej.
Osobą niepełnosprawną jest osoba, która uzyskała orzeczenie:
• o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności;
• o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów
(orzekanie o niezdolności do pracy dla celów rentowych);
• o niepełnosprawności osoby, przed ukończeniem 16 roku życia.
Wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności:
• znaczny stopień niepełnosprawności (osoba, która ze względu na naruszoną sprawność organizmu jest niezdolna do pracy lub zdolna do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagająca, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji);
• umiarkowany stopień niepełnosprawności (osoba, która ze względu na naruszoną sprawność organizmu jest niezdolna do pracy lub zdolna do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagająca czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych);
• lekki stopień niepełnosprawności (osoba o naruszonej sprawności organizmu, powodującej
w istotny sposób obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne).
Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o:
• całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji traktowane
jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• całkowitej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym
stopniu niepełnosprawności;
• częściowej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.
Stopień niepełnosprawności osoby zainteresowanej, (która ukończyła 16 rok życia) orzeka się na czas określony lub na stałe. Orzeczenie wydaje się dla celów:
• szkolenia;
• odpowiedniego zatrudnienia;
• korzystania z rehabilitacji (z wyjątkiem turnusów rehabilitacyjnych);
• zasiłku stałego;
• konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze;
• uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej;
• korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji (korzystanie
z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych);
• zasiłku pielęgnacyjnego;
• korzystania z karty parkingowej;
• innych (określa składający wniosek).
Wniosek w sprawie wydania orzeczenia musi zawierać wszystkie informacje, ze szczególnym wskazaniem celów, dla których wnioskodawca występuje o jego wydanie. Brak szczegółowego określenia tych celów może spowodować nieuwzględnienie w orzeczeniu wszystkich wskazań, a tym samym ograniczyć możliwość korzystania z przysługujących uprawnień. Należy wypełnić czytelnie, pismem drukowanym, wszystkie rubryki wniosku i podpisać się imieniem i nazwiskiem.
Do wniosku należy dołączyć:
• zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się osoba zainteresowana. Wypełnione musi ono być na odpowiednim druku wydanym dla potrzeb Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności i zawierać rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących;
• dokumentację medyczną (np. karty informacyjne leczenia szpitalnego, wyniki badań
diagnostycznych czy konsultacyjnych itp.);
• potwierdzone za zgodność z oryginałem kserokopie orzeczenia Komisji ds. Zatrudnienia
i Inwalidztwa, Lekarza Orzecznika ZUS, Zespołu Orzekającego o Stopniu Niepełnosprawności;
• inną dokumentację mogącą mieć znaczenie w ustaleniu niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.
Każde zaświadczenie o stanie zdrowia ważne jest tylko 30 dni od daty wystawienia.
Wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności następuje nie później niż w terminie 1 miesiąca od dnia złożenia wniosku, a w przypadku spraw szczególnie skomplikowanych – do 2 miesięcy.
Orzeczenie ustalające stopień niepełnosprawności stanowi także podstawę do przyznania ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów.
Zaliczenie do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, nie wyklucza możliwości zatrudnienia u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadkach:
1. przystosowania przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej;
2. zatrudnienia w formie telepracy.
Kontrolę w zakresie spełniania powyższych warunku przeprowadza Państwowa Inspekcja Pracy.
Osobom zainteresowanym powyżej 16-go roku życia wydaje się orzeczenie o stopniu Niepełnosprawności na czas:
1. określony (terminowy);
2. nieokreślony (trwały).
Orzekanie o stopniu niepełnosprawności o wskazaniach do ulg i uprawnień:
Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności wydaje orzeczenia na wniosek osoby zainteresowanej posiadającej ważne orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów lub niezdolności do pracy.
Do wniosku o wydanie orzeczenia dołącza się:
• dokumentację medyczną;
• orzeczenie o inwalidztwie lub niezdolności do pracy;
• inne posiadane dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie wskazań do ulg i uprawnień.
Od wydanego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności o wskazaniach do ulg i uprawnień
nie przysługuje, odwołanie.
